Uitspraak Hoge Raad box 3

Op 24 december 2021 oordeelde de Hoge Raad dat de box 3 heffing voor 2017 en 2018 in strijd is met het eigendomsrecht en het discriminatieverbod. De reden is kort samengevat dat de wet een bepaald fictief rendement veronderstelt dat wordt belast tegen (toen nog) 30%, terwijl het daadwerkelijk rendement in die jaren aanzienlijk lager was. Dit geldt met name voor belastingplichtigen waarvan het box 3 inkomen vooral uit spaartegoeden bestaat. De rente is namelijk al jaren laag en inmiddels is er zelfs sprake van een negatieve rente op spaartegoeden.

Wat betekent dit nu voor de praktijk? Krijgt elke belastingplichtige de te veel betaalde belasting in box 3 terug? Het Ministerie van Financiën heeft in een korte reactie op de uitspraak van de Hoge Raad laten weten dat dit een arrest is met een grote impact. Ze gaan nu kijken hoe de uitspraak uitgevoerd moet gaan worden. Aanvankelijk hebben ze laten weten uiterlijk 4 februari 2022 met een reactie op dit arrest te komen. Maar in een brief van 24 januari 2022 heeft Staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) om uitstel gevraagd voor de reactie.

Wel heeft de Staatssecretaris nu al laten weten aan de Tweede Kamer dat de uitspraak ook zeker gevolgen zal hebben voor de aanslagen die per 24 december 2021 nog moeten worden opgelegd over de jaren 2017 en 2018 en zeker ook voor de heffingen in 2019 en 2020. Op de vragen van de Tweede Kamer wat dit betekent voor belastingplichtigen die geen bezwaar hebben aangetekend, moet nog een reactie komen.

Het is dus nog afwachten wat het voor de andere belastingplichtigen betekent. Maar ons advies is niet om te wachten. Er moet een onderscheid worden gemaakt in drie verschillende groepen belastingplichtigen, namelijk:

1. Belastingplichtigen die zich hebben aangesloten bij de zogenoemde massaal-bezwaarprocedure.
2. Belastingplichtigen waarvan de aanslagen inkomstenbelasting 2017 en 2018 nog niet definitief zijn opgelegd.
3. Overige belastingplichtigen met box 3 inkomen.

Voor de eerste groep geldt dat zij bezwaar hebben aangetekend tegen de aanslagen inkomstenbelasting. De Belastingdienst merkt deze bezwaarschriften aan als massaal-bezwaar. Deze belastingplichtigen hoeven nu niks te doen. De Belastingdienst zal uitspraak op bezwaar doen, waarbij zij zullen wachten op het standpunt van het Ministerie van Financiën. Het zou zo moeten zijn dat de Belastingdienst de Hoge Raad volgt en deze belastingplichtigen in het gelijk stelt en de te veel betaalde belasting terugbetaalt.

Voor de tweede groep geldt dat zij direct bezwaar moeten aantekenen om hun rechten veilig te stellen. Het is namelijk de vraag of de Belastingdienst automatisch voor alle belastingplichtigen tot een teruggaaf komt of dat er een voorwaarde komt dat er bezwaar is aangetekend. Hierover heeft de Staatssecretaris zich in zijn brief van 24 januari 2022 namelijk nog niet uitgelaten.

Voor de derde groep geldt dat de bezwaartermijn is verstreken. Voor hen blijft alleen de mogelijkheid open om een verzoek in te dienen voor ambtshalve vermindering. Gaat de Belastingdienst deze verzoeken inwilligen? Dat zal afhankelijk zijn van het standpunt van het Ministerie van Financiën. Maar het zou zonde zijn om rechten verloren te laten gaan in afwachting van dit standpunt.

Voor lopende processen heeft de Staatssecretaris aangegeven dat het arrest van de Hoge Raad nog niet in de ICT-systemen kan worden verwerkt. Daarom is nu besloten dat wanneer sprake is van inkomen uit box 3, tot nader order geen belastingaanslagen worden opgelegd. Gebeurt dit toch? Dan adviseren wij direct bezwaar aan te tekenen. Een uitzondering geldt als verjaring dreigt, waardoor er later geen aanslag meer kan worden opgelegd.

Voor de aanslagen inkomstenbelasting 2022 heeft de Belastingdienst aangegeven dat het niet nodig is om bezwaar aan te tekenen. Afhankelijk van het standpunt van het Ministerie van Financiën zal de Belastingdienst de aanslagen bij het opleggen van de definitieve aanslagen al dan niet verminderen.

Vraagt u zich af of u ook een beroep kunt doen op deze uitspraak van de Hoge Raad? Neem dan contact met ons op. Dan kijken wij er samen met u naar.